powrót
9 kwietnia 2021 r.
KANCELARIA PREZYDENTA
autor: Dawid Wysocki
Ogólna charakterystyka
Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 143
Konstytucji RP stanowi organ pomocniczy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Sformułowanie to budzi jednak kontrowersje. Kancelaria Prezydenta RP jest bowiem
tak naprawdę urzędem, a więc aparatem pomocniczym organu (w tym przypadku –
głowy państwa), nieposiadającym własnych uprawnień, wyłącznie wspomagającym
organ w wykonywaniu jego kompetencji1. To jedyny urząd sensu stricto wprost przewidziany przepisami ustawy
zasadniczej. Ze względu na charakter prawny KPRP (jako właśnie urzędu),
czynności jej pracowników są dokonywane w imieniu Prezydenta RP – tym
samym to głowa państwa ponosi za nie odpowiedzialność2.
Ramy prawne
KPRP funkcjonuje na podstawie statutu nadawanego w pełni samodzielnie
przez Prezydenta RP, tj. poprzez skorzystanie z prerogatywy, bez
konieczności uzyskania kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów (art. 144 ust. 3 pkt 28
Konstytucji RP). Dokument ten przybiera postać załącznika do prezydenckiego
zarządzenia3. Jest on w związku z tym aktem prawa wewnętrznego, o którym wspomina
art. 93
Konstytucji, wiążącym wyłącznie jednostki podległe organowi wydającemu. Zarządzenie
takie ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor
Polski” (vide: art. 10 ust. 2 pkt 4 lit. l ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o
ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych4).
Struktura organizacyjna
Statut Kancelarii określa jej strukturę. Aparat pomocniczy głowy państwa
składa się z wielu komórek organizacyjnych, m.in. Biura Szefa Kancelarii,
Biura Gabinetu Prezydenta, Biura Odznaczeń i Nominacji czy Archiwum
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (vide: § 5 Statutu). Szczegóły
działania urzędu precyzuje regulamin organizacyjny, wydawany przez Szefa
Kancelarii (§ 6 ust. 1).
Zadania Kancelarii
Podstawowym celem KPRP jest wspomaganie Prezydenta RP w korzystaniu z
posiadanych uprawnień. Na podstawie Statutu Kancelarii, wykonuje więc ona
zadania wynikające z kompetencji Prezydenta określonych w Konstytucji i
ustawach (§ 1 ust. 2 Statutu), a także „zapewnia obsługę merytoryczną,
organizacyjną, prawną i techniczną” nie tylko Prezydenta, lecz także Szefa
Kancelarii, Zastępcy Szefa Kancelarii, Szefa Gabinetu Prezydenta oraz
sekretarzy i podsekretarzy stanu w KPRP (§ 1 ust. 4).
Zasada niepołączalności
Na czele Kancelarii Prezydenta stoi Szef Kancelarii Prezydenta. Zarówno
jego, jak i inne osoby zatrudnione w KPRP, obejmuje zasada
niepołączalności (incompatibilitas ;
art. 103
Konstytucji RP). Oznacza ona, w tym przypadku, zakaz łączenia stanowisk w Kancelarii
z wykonywaniem mandatu posła lub senatora. Regulacja ta służy realizacji celu
konstytucjonalizacji Kancelarii Prezydenta RP, a więc zagwarantowaniu wykonywania
zadań głowy państwa w sposób niezależny od pozostałych organów władzy5.
Bibliografia
- 1. B. Banaszak, "Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz", wyd. 2., Warszawa 2012.
- 2. M. Safjan, L. Bosek (red.), "Konstytucja RP. Tom II. Komentarz do art. 87-243", wyd. 1., Warszawa 2016.
- 3. P. Tuleja (red.), "Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz", opubl. WKP 2019.